Dự báo lũ lụt sớm nhờ dữ liệu từ vệ tinh

Các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách thức mới để dự đoán những con sông nào có nguy cơ xảy ra ngập lụt nghiêm trọng. Để làm được điều đó họ đã tiến hành đo lượng nước trong lưu vực sông vài tháng trước mùa nước lũ.

J.T. Reager, người lãnh đạo công trình nghiên cứu, một nhà khoa học trái đất thuộc Đại học California, nói: "Một cái thùng chỉ có thể chứa được một lượng nước, khái niệm đó cũng có thể áp dụng đối với các lưu vực sông. Khi đất thấm nước đã bão hòa hoặc đã đầy nước thì đây cũng là lúc đạt điều kiện tới hạn cho lũ lụt”.

Reager và các cộng sự đã xem xét lại sự kiện xảy ra trong quá khứ, sử dụng các dữ liệu từ vệ tinh để đo xem có bao nhiêu lượng nước đã ngấm vào đất trước trận lụt sông Missouri năm 2011. Họ phát hiện ra rằng, mô hình thống kê này có thể dự đoán đúng được sự kiện lụt lớn trước 5 tháng. Theo mô hình này có thể kéo dài thời gian dự đoán đến 11 tháng trước khi xảy ra lũ lụt nhưng với độ chính xác kém hơn.

Reager hy vọng phương pháp mới từ công trình nghiên cứu của họ có thể giúp các nhà dự báo đưa ra được những cảnh báo lũ lụt có độ tin cậy cao trước vài tháng, có thể mang lại tác động tích cực và có thể cứu sống được nhiều người.

Các điều kiện ẩm ướt hơn mức trung bình đã được vệ tinh GRACE phát hiện trước khi xảy ra trận lụt trên sông Missouri tháng 3 năm 2011.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng dựa vào vệ tinh GRACE của NASA để phán đoán khả năng xảy ra lũ lụt tại một khu vực. Do các vệ tinh bay quanh Trái đất, những thay đổi ở lực hấp dẫn sẽ gây xáo trộn nhẹ đến quỹ đạo của chúng. Lực hút này tỷ lệ thuận với những thay đổi về trọng lượng, ví dụ như sự tích tụ nước và tuyết. Họ sử dụng GRACE để quan sát tất cả các nguồn nước tiềm tàng, bao gồm cả tuyết, nước bề mặt, độ ẩm của đất và nước ngầm, nhằm diễn giải chính xác hơn về những gì đang xảy ra trên mặt đất. 

Cho đến nay, phương pháp này mới được kiểm nghiệm khi nhóm nghiên cứu xem xét lại những trận lụt trong quá khứ. Và nó chỉ dự báo được một số dạng lũ lụt nhất định, không thể giúp dự báo lũ quét xảy ra bất ngờ do mưa lớn trong mùa mưa.

Theo các nhà nghiên cứu, GRACE chỉ có thể dự báo lũ lụt chậm do bão hòa. Ngoài ra còn có độ trễ 3 tháng trước khi các nhà nghiên cứu có thể thu thập được dữ liệu từ vệ tinh. Điều đó có nghĩa là, dự báo về khả năng lũ lụt theo phương pháp này sẽ bị giới hạn ở mức dự báo trước được từ hai đến ba tháng. Khoảng cách thời gian này cũng tương tự như khoảng thời gian cảnh báo bằng các phương pháp đo đạc trên mặt đất hiện nay. Tuy nhiên NASA đang cố gắng để tăng nhanh tốc độ cung cấp dữ liệu xuống chỉ còn 15 ngày.

Lê Trung (theo Cục Thông tin KH&CN quốc gia)