TP.HCM: Khí trời ô nhiễm tiếp tục ở mức báo động

Điều tra của chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM vừa qua cho thấy, hiện nay trên địa bàn thành phố có tới 55% nguồn phát sinh khí thải ô nhiễm vẫn chưa có hệ thống xử lý khí thải. Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là con số thống kê đầy đủ.

Theo cục Kiểm soát ô nhiễm (Tổng cục Môi trường), đây là lần đầu tiên trong cả nước, TP.HCM đã thực hiện được việc thống kê nguồn ô nhiễm không khí trên địa bàn. Các địa phương khác đến nay vẫn chưa làm được việc này.

Thống kê nhưng chưa đầy đủ 

Điều tra của chi cục cho thấy, Bình Chánh là nơi tập trung nhiều nguồn thải khí nhất trên địa bàn thành phố (75/26 nguồn, chiếm 30%).  

Các cơ sở dệt nhuộm, may mặc phát sinh khí thải nhiều nhất (35%), đứng thứ hai là các cơ sở sản xuất sản phẩm từ kim loại (18%), sản xuất thực phẩm, đồ uống (12%)… 

Tỉ lệ phát thải cao tập trung vào các ngành nghề may mặc, dệt nhuộm (60% khí CO, 21% các loại khí NO, 38% bụi); thực phẩm, đồ uống (42% các loại khí NO); sản xuất giấy, bột giấy (40% bụi); ngành nghề hoá chất (12% CO),…

Hiện nay, đa số các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đều đốt bằng củi (68%), còn lại là sử dụng các nhiên liệu khác như FO (22%), than đá (9%), DO, gas…. 

Tuy nhiên, việc thống kê khí thải trên địa bàn thành phố trên, theo bà Dương Thị Minh Hằng, chi cục Bảo vệ môi trường, thành phố chỉ mới làm được vào năm 2012, năm 2013 vẫn chưa thực hiện được.

Hạn chế hơn, thống kê này chỉ mới được giới hạn ở 336 nguồn thải, gồm 76 nguồn thải trong khu công nghiệp và 260 nguồn thải ngoài khu công nghiệp – chỉ tập trung ở những doanh nghiệp gây ô nhiễm không khí cao thuộc các ngành như thuộc da, hoá chất, xi mạ, phân bón, thuốc trừ sâu… 

Việc phân tích nguồn thải thì chỉ mới thực hiện được với 94/260 nguồn thải, nhưng trong đó đã có 30% mẫu khí thải vượt quy chuẩn cho phép.

Còn đối với các doanh nghiệp phát sinh khí thải tại nguồn nằm trong các khu chế xuất, khu công nghiệp, 36% nguồn thải vượt quy chuẩn cho phép.

Các ống khói của các cơ sở sản xuất tại phường Đông Hưng Thuận, quận 12, vẫn vô tư xả thải ngay trong buổi hội đồng nhân dân thành phố đi giám sát. - ảnh: L.Quỳnh

“Tê liệt” hệ thống quan trắc không khí tự động 

Ô nhiễm không khí tại TP.HCM đã ở mức báo động từ nhiều năm qua, nguyên nhân chủ yếu do hoạt động giao thông, sản xuất và xây dựng. Đặc biệt, đã có những khoảng thời gian, hiện tượng sương mù xuất hiện rộng trên địa bàn thành phố không phải do hơi nước, mà do ô nhiễm không khí nghiêm trọng – theo chuyên gia khí tượng thủy văn, thạc sĩ Lê Thị Xuân Lan.

Đồng thời, thực tế suốt nhiều năm qua, vấn đề kiểm soát và xử lý ô nhiễm khí thải luôn là một vấn đề nan giải với cơ quan chức năng, để xảy ra nhiều kiện tụng lẫn bức xúc với người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt là những khu dân cư tập trung các cơ sở sản xuất gia công, sản xuất - theo chương trình di dời ô nhiễm ra ngoại thành của thành phố trước đây, như quận Bình Tân, Bình Chánh, Hóc Môn, Gò Vấp... 

Theo báo cáo mới nhất của chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM, 89% mẫu tại 6 trạm đo không khí bán tự động – được đặt ở những điểm “nóng” về môi trường của thành phố - là không đạt tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, theo đại diện chi cục, số liệu ở 6 trạm quan trắc bán tự động này lại… không chính xác, do nó chỉ quan trắc tại một thời điểm, không có giá trị cho một thời gian dài, và cách đo đã lỗi thời! Còn 9 trạm quan trắc tự động trên toàn thành phố thì bị “tê liệt” hoàn toàn do đã “hết đát”! Tình trạng này khiến cho thành phố không đủ cơ sở dữ liệu trong việc đánh giá chính xác diễn tiến, xu hướng tăng giảm chất lượng không khí của thành phố. 

Đại diện Sở Tài nguyên môi trường TP.HCM cho biết, sở đã trình UBND TP.HCM dự án “Tái đầu tư và hoàn thiện hệ thống quan trắc không khí tự động TP.HCM” với nguồn kinh phí khoảng 120 tỉ đồng, để đảm bảo công tác quan trắc môi trường chính xác và hiệu quả. Dự án đã trình từ năm 2013, đến nay vẫn chưa được duyệt.   

Lê Quỳnh